Marie Curie en het ontstaan van de nucleaire geneeskunde
De geniale wetenschapster en onvermoeibare onderzoekster Marie Curie heeft in twee verschillende disciplines een Nobelprijs gewonnen. Zij heeft de wetenschappelijke vooruitgang ook gebruikt om soldaten te redden tijdens de Eerste Wereldoorlog. Haar onderzoek naar radioactiviteit betekende een doorbraak voor de wetenschap en de geneeskunde. Tot op vandaag is Marie Curie een voorbeeld voor jonge wetenschappers.
Wees wat minder nieuwsgierig naar mensen en wat meer naar hun ideeën.
Marie Curie
Marie Curie wordt op 7 november 1867 in Warschau geboren als Maria Sklodowska. Op de middelbare school blijkt dat ze buitengewoon begaafd is, maar dat betekent niet dat ze naar de universiteit mag: in Polen zijn hogere studies nu eenmaal verboden voor vrouwen.
Maar Marie Curie is vastberaden. Twee jaar lang gaat ze naar een clandestiene universiteit in Polen.
Eerste vrouwelijke wetenschapper aan de Sorbonne
In 1891 vertrekt Marie Curie naar Parijs. Ze is toegelaten aan de Sorbonne om er fysica en wiskunde te studeren. Ze zal uiteindelijk haar dertig medestudenten overtreffen en als beste van de klas afstuderen.
Ze ontmoet de gerenommeerde wetenschapper Pierre Curie en trouwt met hem in 1895.
Het jaar erna begint ze aan haar thesis over de studie van stralingen afkomstig van uranium, die ontdekt werden door Henri Becquerel.
Een wetenschapper die aan het werk is in zijn laboratorium, is niet alleen een technicus: het is ook een kind dat zich mag uitleven met natuurfenomenen die hem even erg fascineren als sprookjes.
Marie Curie
Ontdekking van radioactiviteit
Marie Curie probeert het effect van deze nieuwe stralen, afkomstig van uranium, te doorgronden. Ze formuleert de hypothese dat deze eigenschap een algemeen kenmerk van materie is en geeft het de naam 'radioactiviteit'. Algauw voelt ze aan dat 'zich iets afspeelt binnenin een atoom'. Dat is een ware revolutie, want tot dan geloofde men dat atomen ondeelbaar waren.
In het leven heb je niets te vrezen, maar des te meer te doorgronden. Dit is het moment om meer te doorgronden en minder te vrezen.
Marie Curie
Pierre beslist om zijn echtgenote te helpen bij haar onderzoek en werkt samen met haar in haar ijskoude laboratorium, waar tonnen radioactieve mineralen liggen opgeslagen. In 1898, wanneer ze tonnen pekblende (het belangrijkste minerale bestanddeel van uranium) hebben bestudeerd, ontdekken Marie en Pierre Curie twee nieuwe elementen: polonium (genoemd naar het geboorteland van Marie Curie) en radium (wat 'straling’ betekent in het Latijn). Radium is 50.000 keer actiever dan uranium.
Hun revolutionaire bevindingen zullen al snel onmisbaar worden in de geneeskunde, zoals we later zullen zien.
Eerste Nobelprijs
Deze ontdekking wekt de aandacht van wetenschappers over de hele wereld. Op 10 december 1903 ontvangt Marie Curie samen met haar echtgenoot, Pierre Curie, en Henri Becquerel de Nobelprijs voor de Fysica.
Ondertussen begint Pierre Curie, samen met enkele vooraanstaande artsen, de effecten van radium op dieren te bestuderen. Ze stellen vast dat radium wonden en zelfs tumoren kan genezen. Dat is het begin van de radiotherapie, die toen radiumtherapie of Curietherapie werd genoemd.
Ik ben een van de mensen die, net als Nobel, denkt dat de mensheid meer te winnen dan te verliezen heeft bij nieuwe ontdekkingen.
Pierre Curie
Niet één, maar twee Nobelprijzen
Helaas sterft Pierre Curie al in 1906. Marie Curie vervangt hem aan de universiteit en wordt de eerste vrouwelijke professor aan de Sorbonne. Ze zet het onderzoek op haar eentje voort. In 1910 slaagt ze erin om radium te isoleren en een jaar later ontvangt ze de Nobelprijs voor de Scheikunde.
Wist u dat...
...'curie' de meeteenheid is voor radioactiviteit en dat ook het chemische element 96 'curium' naar Pierre en Marie Curie is genoemd?
Men mag niet vergeten dat toen radium werd ontdekt niemand wist dat het zo nuttig zou blijken te zijn in ziekenhuizen. Dat is het mooiste bewijs dat het verkeerd is om aan wetenschap te doen met het oog op het onmiddellijke nut ervan.
Marie Curie
Eerste Wereldoorlog: de 'petites Curies' redden levens
Tijdens de Eerste Wereldoorlog beslist Marie Curie om haar wetenschappelijke ontdekkingen aan te wenden om gewonde soldaten te verzorgen. Ze rust achttien autobusjes uit met röntgenapparaten, de zogenaamde 'petites Curies'. Die worden aan het front ingezet om granaatscherven en kogels te lokaliseren in het lichaam van soldaten zodat die makkelijker kunnen worden verwijderd. Ze leidt 150 hulpradiologen op en rijdt ook zelf geregeld mee naar het front. Duizenden soldaten worden op die manier gered.
Vanaf 1909 begint de strijd tegen kanker
Radioactiviteit heeft de geneeskunde voorgoed veranderd. Zonder radioactiviteit zouden medische beeldvorming en radiotherapie niet bestaan. Wereldwijd krijgen elk jaar meer dan 30 miljoen mensen een diagnose of een behandeling dankzij de nucleaire geneeskunde. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Marie Curie nog altijd een bron van inspiratie is voor wetenschappers.
Belangrijke data
- 1867 - Marie Curie wordt geboren in Warschau (Polen).
- 1891 - Marie Curie wordt toegelaten aan de Sorbonne om er wetenschappen en wiskunde te studeren.
- 1903 - Marie Curie deelt de Nobelprijs voor de Fysica met Pierre Curie en Henri Becquerel.
- 1909 - Het Institut du Radium wordt opgericht: bedoeling is om humanisme, wetenschap en geneeskunde samen te brengen in de strijd tegen kanker.
- 1911 - Marie Curie ontvangt de Nobelprijs voor de Scheikunde.
- 1920 - De Fondation Curie wordt opgericht met als doel onderzoek en medische toepassingen te financieren.
- 1922 - De Fondation Curie opent een eerste polikliniek, die helemaal gewijd is aan kanker en die zowel chirurgische ingrepen als kankerbehandelingen met de pas ontdekte radiotherapie aanbiedt.
- 1932 - Er wordt begonnen met de bouw van nieuwe laboratoria voor biologie.
- 1934 - De Fondation Curie opent een ziekenhuis om zieken te verzorgen. Marie Curie overlijdt in het sanatorium van Sencellemoz (Haute-Savoie, Frankrijk).
- 1970 - Het Institut du Radium en de Fondation Curie worden samengevoegd tot het Institut Curie.
- 1978 - Het Institut Curie steunt voortaan op drie pijlers: onderzoek, onderwijs en de behandeling van kanker.
Wist u dat...
...de dochter van Marie Curie, Irène Joliot-Curie, en haar man Frédéric Joliot-Curie artificiële radioactiviteit hebben ontdekt? Dat was een belangrijke doorbraak voor de nucleaire geneeskunde. Irène en Frédéric Joliot-Curie hebben daarvoor in 1935 de Nobelprijs voor de Scheikunde ontvangen.
De erfenis van Marie Curie
Vandaag worden nog steeds op grote schaal nieuwe toepassingen gevonden voor de ontdekkingen van Marie Curie.
Haar revolutionaire onderzoek heeft de fysica en de scheikunde op hun kop gezet. Dankzij haar werk is de geneeskunde er op korte tijd enorm op vooruitgegaan en zij was de pionier van de oncologie. Zonder haar zouden vele nieuwe technologieën nooit ontdekt zijn en zouden we nooit gehoord hebben van kernfysica.
Hommage aan Marie en Pierre Curie
Marie Curie is haar hele leven zonder enige bescherming blootgesteld aan radioactiviteit.
Ze sterft op 4 juli 1934 aan de gevolgen van een beenmergziekte.
Op 20 april 1995, op verzoek van de Franse president François Mitterrand, wordt de as van Pierre en Marie Curie overgebracht naar het Panthéon.
Het leven is niet gemakkelijk, voor niemand. Maar wat dan nog? We moeten doorzetten en vooral overtuigd blijven van ons eigen kunnen. We moeten geloven dat we allemaal een talent hebben voor iets en dat we dat iets moeten bereiken.
Marie Curie
Wie zijn de opvolgers van Curie?
Vandaag treden jonge wetenschappers die zich hebben toegelegd op nucleaire technologie in de voetsporen van Marie Curie.
