De mogelijke gevolgen van een kernuitstap op de Belgische expertise in nucleaire technologie
België wordt terecht aanzien als een pionier in verschillende domeinen van de nucleaire technologie. De kernuitstap in 2025 kan ervoor zorgen dat Belgische nucleaire experten wegtrekken naar het buitenland. Ons land dreigt daarmee zijn internationale positie aan de nucleaire wereldtop te verliezen. Met grote gevolgen voor wetenschap, industrie en tewerkstelling.
Het voortbestaan van België als nucleaire kennishub wordt bedreigd
Bij een kernuitstap in 2025 dreigt België zijn gevestigde internationale reputatie en zichtbaarheid als nucleaire speler te verliezen. Maar ook binnen de eigen landsgrenzen zal er een belangrijke negatieve impact zijn van een eventuele kernuitstap:
- De nucleaire kennis en knowhow dreigt verloren te gaan;
- Het verlies van mogelijks duizenden jobs, waaronder honderden ingenieurs en wetenschappers;
- En dit in alle toepassingen van nucleaire technologie (elektriciteitsproductie, onderzoek, geneeskunde, ruimtevaart, ...)
Deze kennis moet in ons land blijven. Het is erg waarschijnlijk dat een kernuitstap een negatieve impact zal hebben op de interesse bij jonge ingenieurs in de nucleaire sector. Daarmee dreigt België zijn onafhankelijke positie als nucleaire kennishub te verliezen. Concreet betekent het dat we afhankelijk zouden worden van andere landen die de nucleaire competenties wel verder ontwikkelen.
België is momenteel een exportland van nucleaire expertise
Kortom, de onafhankelijkheid van ons land (onder andere door de aanwezigheid van een onderzoekscentrum en onderzoeksreactoren) is een onmiskenbare en unieke troef voor ons land. Meer zelfs, omdat België over al deze competenties beschikt (in onderzoek, exploitatie van een kerncentrale, medische toepassingen, ….) zijn we op dit gebied een exportland van nucleaire competenties. Deze onafhankelijkheid van kennis moet gegarandeerd blijven, en deze unieke Belgische expertise moet bovendien ook verder ontwikkeld worden.
België wordt internationaal gezien als een belangrijke nucleaire speler.
Het behoud en de ontwikkeling van de nucleaire knowhow en opleidingen in ons land
In België bestaan verschillende opleidingen die de Belgische nucleaire knowhow uitdragen, en er een illustratie van zijn.
- SCK·CEN Academy biedt een uitgebreid pakket aan opleidingen aan. Vorig jaar volgden maar liefst 1300 studenten en deskundigen een opleiding of een trainingsprogramma aan het SCK·CEN.
- 100 bachelor- en masterstudenten voerden hun thesissen uit in onze laboratoria en 24 nieuwe doctoraatsstudenten werden geselecteerd om hun onderzoeksprojecten bij het SCK·CEN in Mol te starten.
- Via de Nuclear Track van ENGIE worden jaarlijks tientallen jonge ingenieurs via opleidingen begeleid naar een job in de Belgische nucleaire sector.
België bouwde een internationale reputatie op
België heeft de voorbije jaren een unieke competentie opgebouwd in de verschillende toepassingen van de nucleaire technologie, wetenschap en industrie. Indien ons land deze competenties, knowhow en kennis niet verder ontwikkelt, gaat hiermee een volledige industriële, wetenschappelijke en technische kennis verloren, en daarmee samenhangend ook de internationale reputatie die ons land heeft opgebouwd.
Deze nucleaire competenties moeten behouden blijven en verder ontwikkeld worden. België wordt internationaal gezien als een belangrijke nucleaire speler. Het verlies van deze competenties resulteert niet alleen in een concreet verlies van duizenden jobs, maar meer algemeen, in een imagoverlies dat België zou lijden op internationaal vlak. We mogen deze leidinggevende positie niet uit handen geven.
Belgische knowhow en expertise: een realiteit
België wordt terecht aanzien als een pionier in verschillende domeinen van de nucleaire technologie. Ons land beschikt over een uitzonderlijke nucleaire expertise en geniet wereldwijde erkenning. Enkele voorbeelden.
- In 2013 werd de Nobelprijs voor Natuurkunde uitgereikt aan de Belgische professor François Englert voor zijn onderzoek naar de boson van Brout-Englert-Higgs;
- In het energiedossier heeft België een buitengewone expertise opgebouwd in bijvoorbeeld het uitbaten van waterdrukreactoren.
- We zijn ook één van de grootste producenten van medische radio-isotopen.
National Geographic wijdde twee documentaires aan de Belgische wereldwijde nucleaire expertise. Tal van verschillende domeinen waarin België pionier is kwamen aan bod. Ook in nucleaire geneeskunde excelleert ons land, en blijft de ontwikkeling van nieuwe competenties doorgaan.
Dankzij de erkende expertise van België exporteert ons land zijn knowhow naar overal ter wereld. Niet alleen naar landen die al over kerncentrales of andere toepassingen van nucleaire technologie beschikken, maar ook naar landen die besloten hebben om kernprogramma’s te ontwikkelen.
MYRRHA: het vlaggenschip van een nieuwe generatie nucleair onderzoek, knowhow en innovatie
De onderzoeksinfrastructuur MYRRHA zal wereldwijd het eerste prototype van een kernreactor zijn die wordt aangedreven door een deeltjesversneller. Bijzonder: als externe neutronenbron houdt deze deeltjesversneller de kettingreactie van kernsplijting in stand in de reactor. Het is een subkritische reactor: de kern bevat te weinig splijtbaar materiaal om de kettingreactie spontaan te onderhouden.
Behalve haar taak als onderzoeksinfrastructuur zal MYRRHA de taak van BR2 volledig kunnen overnemen als productiefaciliteit voor de wereldwijde markt naar radio-isotopen. De productie van medische isotopen is enkel mogelijk in onderzoeksreactoren. Gelet op de precaire productie van de wereldmarkt van medische isotopen (in normale omstandigheden gebeurt dit door 8 reactoren) is de toekomstige MYRRHA-bestralingsinstallatie essentieel voor de productie van molybdeen-99 en andere medische isotopen.
De Europese Commissie heeft MYRRHA op de lijst gezet van de belangrijkste grote onderzoeksprojecten in Europa. De Belgische regering kent aan dit unieke onderzoeksproject eenzelfde belang toe en moet nu beslissen over de constructiefase.
Nucleaire sector, een incubator voor innovatie
Elk jaar publiceren Belgische nucleaire onderzoekers meer dan 1000 wetenschappelijke artikels, boeken en officiële presentaties. Universiteiten, ziekenhuizen en industriële onderzoekscentra voeren dagelijks onderzoek naar toepassingen van nucleaire technologie.
Wereldwijd staat nucleaire technologie aan de basis van het onderzoek naar de grote uitdagingen van de 21e eeuw. Het laboratorium van het IAEA (Internationaal Atoomenergieagentschap) in Seibersdorf (bij Wenen) werkt aan oplossingen voor uiteenlopende problemen binnen landbouw, geneeskunde, energie,... Vier van de zes labs worden geleid door Belgische onderzoekers.
België blinkt uit in verschillende domeinen als wereldspeler binnen de nucleaire technologie: geneeskunde, de ontwikkeling van kleine modulaire kernreactoren (SMRs), onderzoek naar landbouw en klimaatverandering en ten slotte MYRRHA; het prototype van een onderzoeksreactor die aangedreven wordt door een deeltjesversneller.
Nucleaire innovatie en de strijd tegen klimaatverandering
Biodiversiteit is essentieel voor het voortbestaan van onze planeet. De zoektocht naar nieuwe plantenvariëteiten om te telen en voor menselijke consumptie wordt eenvoudigweg ‘plantenselectie’ genoemd. In die context past de kerntechnologie een selectie toe via genetische mutatie (mutagenese) zodat planten gemodificeerd kunnen worden om hen beter bestand te maken tegen milieu- en klimaatomstandigheden. De Belgische onderzoeker Ivan Ingelbrecht leidt het laboratorium in Wenen dat hiernaar onderzoek doet.
Nucleaire innovatie in de landbouw
Met behulp van nucleaire technologie wordt onderzoek gedaan naar de verbetering van de wereldwijde gezondheid, voedselveiligheid, klimaatverandering en de ontwikkeling van duurzame landbouw. Dankzij dat onderzoek worden insectenplagen gecontroleerd in Guatemala, is de rijstproductie in Vietnam verbeterd, werd de runderpest uitgeroeid en was er een wereldwijde verbetering van landbouwgronden. De Belg Gerd Dercon, verbonden aan het IAEA in Seibersdorf, is een van de belangrijkste experts wereldwijd in dit domein.
Belgische onderzoeker Ivan Ingelbrecht in een van de plantenserres van het IAEA in Seibersdorf.
Nieuwe perspectieven voor behandeling van kanker
Het SCK·CEN is vandaag een van de weinige onderzoeksinstituten in de wereld die in het bezit is van thorium-299. Deze radio-isotoop, zowel zeldzaam als veelbelovend, biedt een reëel potentieel in de behandeling tegen kanker via Targeted Alpha Therapy (TAT). Met dit preklinisch onderzoek wil het SCK·CEN de medische sector overtuigen van de grote meerwaarde van Targeted Alpha Therapy. Dat inzicht kan voor het SCK·CEN de deur openen naar een grootschalige isotopen-productie en gepersonaliseerde geneeskunde.
Enkele ingenieurs van Tractebel en SCK·CEN die onderzoek doen aan SMRs in België.
Small modular reactors, the next little big thing
SMRs (small modular reactors) zijn een nieuwe generatie (mini)reactoren. Dankzij hun modulaire design zijn ze goedkoper dan klassieke centrales en kunnen ze makkelijk worden aangepast om energie te leveren aan bijvoorbeeld industriële sites of afgelegen zones. Van over de hele wereld is er toenemende interesse voor SMRs. In Belgie nemen SCK·CEN en Tractebel het voortouw om deze innovatie verder te ontwikkelen.
Kernfusie: concrete vooruitzichten dankzij Belgische expertise
Schone energie voor de hele wereld. Voor altijd. Dat is de droom die het kernfusieproject ITER wil realiseren in Zuid-Frankrijk. Negen bedrijven uit ons land werken mee aan de bouw van de fusiereactor ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor) en spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van kernfusie.
Belgische professor aan het CERN
Hoe ontstond het heelal?
De Belgische onderzoekster Petra Van Mulders is hoogleraar aan de VUB (Vrije Universiteit Brussel) en onderzoekster aan het CERN (Centrum Européen pour la Recherche Nucleaire). Ze werkt in het technische domein van fysica en deeltjes. Met haar collega’s bij CERN doet Petra experimenten op zoek naar de hoekstenen van ons universum en probeert ze de big bang en de oorsprong van ons universum te begrijpen.
In deze interessante presentatie legt professor Van Mulders in 10 minuten uit hoe fundamenteel onderzoek een drijver is van innovatie.