Rationele keuzes en emotionele a priori’s: De uitdagingen van een koolstofarme energiemix.

De inzet van de klimaattop

De inzet: voor het allereerst in de geschiedenis tot een globaal en bindend raamakkoord komen, van toepassing op de 195 landen die rond de tafel zitten, om de temperatuurstijging op aarde tot 2 graden Celsius te beperken. Die drempel is belangrijk: als de temperatuur op aarde met méér dan 2 graden toeneemt, is de schade voor het klimaat en de biodiversiteit onomkeerbaar.

Emotionele en rationele argumenten

Dat de deelnemende landen deze dreiging, en de ambitieuze doelstelling van de milieutop ernstig nemen, valt af te lezen uit de honderden publicaties, studies en debatten die in de aanloop naar Parijs werden en worden gepubliceerd en georganiseerd. De rode draad en consensus in deze publicaties: de economie en energie van de toekomst zo groen en duurzaam mogelijk maken. Anders gezegd: een CO2-arme planeet is het doel, en de inzet van CO2-arme energiebronnen is het middel.

Tot daar is iedereen het eens (en maar best ook). Echter, in de keuze van de energiebronnen voor het tot stand brengen van die duurzame energiemix, blijken emotionele argumenten het soms te halen van de rationele.

Hernieuwbare energie is essentieel in de uitbouw van een duurzame energiemix en een groene planeet. Waterkrachtcentrales produceren in sommige landen tot de helft van de elektriciteit (Zweden, Noorwegen, Zwitserland). Wind- en zonne-energie (ter vervanging van fossiele brandstoffen) nemen ook in België een steeds belangrijker deel van de energieproductie voor hun rekening. Dat is een goede zaak, maar de bouw ervan gaat niet snel genoeg om een antwoord te kunnen bieden op de urgentie van de klimaatzaak. Elk land moet dus kiezen welke energiebronnen het nog wil, naast hernieuwbare energie, om zijn milieudoelstellingen te halen en zijn bevoorradingszekerheid te waarborgen aan een betaalbare prijs.

Kernenergie is deel van de oplossing in de strijd tegen de klimaatverandering

Over één koolstofarme energiebron valt bijzonder weinig te lezen in de aanloop naar de klimaattop van Parijs: kernenergie. Nochtans is deze energiebron (zeker op korte en middellange termijn) een deel van de oplossing in het energiedebat. Tal van internationaal erkende organisaties onderschrijven die stelling.

Sommige landen kiezen voor een mix van kernenergie en hernieuwbare energie, en houden op die manier hun CO2-uitstoot binnen de perken. Tot de beste milieuleerlingen van  Europa horen niet toevallig Zweden (50% kernenergie + 50% hernieuwbare energie), Frankrijk (75% kernenergie) en ook België. Dat in België 75% van de elektriciteit koolstofarm is, hebben we vooral te danken aan kernenergie. Het sluiten van kerncentrales zal de CO2-uitstoot in ons land in belangrijke mate doen toenemen, en een impact hebben op de prijs.  

Daar tegenover staat het voorbeeld van Duitsland. Duitsland sloot in 2011 z’n kerncentrales en was daardoor genoodzaakt z’n steenkool- en bruinkoolcentrales opnieuw te openen. De CO2-uitstoot piekte tussen 2011 en 2014, en de prijs die Duitse gezinnen betalen voor hun elektriciteit stijgt jaar na jaar. 
Niet hernieuwbare energie, maar de keuzes omtrent wat er nog in de energiemix zit, nààst hernieuwbare energie, maakt anno 2015 het verschil tussen een CO2-arme energiemix of niet. 

Landen die kiezen voor kernenergie slagen erin die milieudoelstellingen te halen. Andere landen sluiten hun kerncentrales (om hernieuwbare energie alle kansen te bieden), maar stoten als gevolg hiervan méér CO2 uit. En dat terwijl het voorbeeld van Zweden duidelijk maakt dat een CO2-arm energiebeleid geen of-of keuze is tussen hernieuwbare energie en kernenergie.

Anders gezegd: een energiebeleid is altijd een EN-EN verhaal. Er is plaats voor zowel kernenergie als hernieuwbare energie in een koolstofarme energiemix. Het behoud en de verlenging  van kernenergie vormt op geen enkele manier een belemmering voor de ontwikkeling en uitbouw van hernieuwbare energie.