Wereldwijde hoeveelheid kernenergie moet verdubbelen tegen 2050 om de klimaatdoelen te halen, zegt IEA
Als we de klimaatdoelstellingen (nuluitstoot tegen 2050) willen halen, en onze afhankelijkheid van buitenlandse fossiele brandstoffen willen verminderen, zal de geïnstalleerde capaciteit aan kernenergie tussen nu en 2050 moeten verdubbelen. Dat zegt het Internationaal Energie Agentschap (IEA) in een nieuw rapport dat op 30 juni 2022 verscheen. Een duurzaam en koolstofarm energiesysteem uitbouwen zal niet alleen moeilijker zijn zonder kernenergie, maar ook riskanter en duurder, aldus het IEA.
Het wordt moeilijker om de klimaatdoelstellingen te halen zonder kernenergie
Als we de klimaatdoelstellingen willen halen tegen 2050, moet de wereldwijde nucleaire capaciteit verdubbelen tot 812 gigawatt (GW) tegen 2050. Kernenergie is momenteel de op één na belangrijkste bron van koolstofarme energie, na waterkracht. Niet minder dan 32 landen maken gebruik van kernenergie om stroom op te wekken.
Om de transitie naar Net Zero kosten-efficiënt te houden, zou het langer operationeel houden van de bestaande nucleaire capaciteit een prioriteit moeten zijn, aldus nog het IEA. Minder kernenergie zal de transitie naar net zero duurder en moeilijker maken. In het IEA-project (om de doelstelling van nuluitstoot tegen 2050 haalbaar te maken) moet ongeveer de helft van de bestaande kerncentrales verlengd worden. Dat zou de nood aan andere CO2-arme capaciteit met 200 Gigawatt verminderen. De LCOE-kost van een levensduurverlenging (LTO) bedraagt ongeveer 40 euro per Megawattuur (MWh). Dat maakt kernenergie kostencompetitief met wind en zon in de meeste regio’s ter wereld. In een scenario zonder LTO’s zou de bijkomende kost van de energietransitie 500 miljard euro extra kosten, of omgerekend een jaarlijkse extra kost van 20 miljard euro.
Waterstof en kernenergie: nieuwe opportuniteiten
Er ligt een groot potentieel voor kernenergie in de productie van waterstof. Het teveel aan elektriciteit dat kerncentrales produceren, zou kunnen gebruikt worden om ongeveer 20 miljoen ton waterstof te produceren tussen nu en 2050.
Landen die ervoor kiezen kernenergie te blijven inzetten, of het aandeel van kernenergie nog verhogen, kunnen hun afhankelijkheid van fossiele energiebronnen verminderen, hun CO2-emissies doen dalen, en hun energiesystemen beter uitrusten om een hoger aandeel van hernieuwbare energie (wind en zon) toe te laten.
Kernenergie als enabler voor hernieuwbare energie
In de toekomst zullen wind- en zonne-energie het gros uitmaken van de energiemix. Voor fossiele energie zal er in de toekomst geen plaats meer zijn. Om het verdwijnen van fossiel te compenseren, zal er in de toekomst nood zijn aan een diverse mix van stuurbare elektriciteitsproductie die stabiliteit levert aan het stroomnet, maar ook flexibiliteit en voldoende capaciteit tijdens piekmomenten. Kernenergie dus, als complementaire technologie voor hernieuwbare energie. In China bijvoorbeeld, zal kernenergie tegen 2060 amper 10% uitmaken van de totale elektriciteitsproductie, maar wel ongeveer de helft leveren van de back-up bij stroomtekorten door (te weinig) zon of wind.
Een echt momentum voor SMR’s
Er is een echte opportuniteit voor kleine modulaire reactoren (small modular reactors, SMR). Door de net zero objectieven is er nood aan stuurbare koolstofarme capaciteit. SMR’s kunnen dit leveren. Door hun kleine omvang bieden SMR’s exact datgene waar de markt nood aan heeft. Hun lagere investeringskost, inherente veiligheid en waste management, en lagere investeringsrisico’s zorgen ervoor dat SMR’s beter maatschappelijk aanvaard zijn, en tegelijk meer privékapitaal aantrekken, zowel voor R&D, proefopstellingen en echte ontwikkeling en productie van SMR’s. Een SMR zou ook gebruik kunnen maken van de bestaande sites van fossiele centrales, en gebruik maken van de bestaande transmissies, koelsystemen en skills & staff. Investeringen in SMR vereisen wel een stabiel wetgevend kader, net als privé-investeringen.
Aanbevelingen aan decision makers
Daarnaast komt het Internationaal Energie Agentschap ook met enkele duidelijke aanbevelingen aan politici en decision makers, voor de landen die beslissen om met kernenergie door te gaan:
- Verleng de operationele levensduur van kerncentrales.
- De elektriciteitsmarkten moeten een level playing field creëren voor alle low-carbon technologieën, met inbegrip van kernenergie. De belangrijke positieve bijdrage van kernenergie moet naar waarde geschat worden.
- Er moet een stabiel financieringskader worden gecreëerd om de bouw van nieuwe kernreactoren te ondersteunen.
- De bestaande oplossingen voor kernafval implementeren en uitbouwen. Burgers betrekken bij het beslissingsproces voor de permante oplossing voor hoogradioactief afval.
- Versnellen van de ontwikkeling en invoering van kleine modulaire reactoren (SMR).