Interview met Jean-Marc Nollet in Humo: ENGIE Electrabel zet de feiten op een rij
Op 31 juli 2018 publiceerde Humo een 6 pagina’s tellend interview met Jean-Marc Nollet, volksvertegenwoordiger van Ecolo. De heer Nollet is gekend als ideologisch sterk gekant tegen kernenergie, wat ook zijn recht is. Minder rechtvaardig is dat hij alles uit de kast haalt om de Belgische kerncentrales en het bedrijf ENGIE Electrabel in een slecht daglicht te stellen, daarbij niet gehinderd door de feiten. Het resultaat is een artikel dat bol staat van de halve waarheden, speculatieve interpretaties en simplistische, niet geverifieerde boutades.
Het is bijna onbegonnen werk om alle foute beweringen in het artikel in detail te gaan weerleggen. Daarom volgt hieronder een overzicht van de belangrijkste elementen die ENGIE Electrabel aanbelangen. Om te beginnen willen we enkele zaken rechtzetten.
- Neen, de Belgische kerncentrales verkeren niet “in beroerde staat”.
- Neen, de 7 Belgische kerncentrales worden niet geplaagd door “een eindeloze lijst van incidenten en mankementen”.
- Neen, de reactorvaten van Doel 3 en Tihange 2 zitten niet vol “scheurtjes”. Hun veiligheid wordt ook niet in twijfel getrokken door experts.
- Neen, de Belgische kerncentrales zijn niet “onbetrouwbaar”.
- Neen, ENGIE Electrabel wil zijn nucleaire activiteiten niet “dumpen”.
- Neen, onze kerncentrales zijn niet kwetsbaar voor terroristische aanvallen.
Met deze rechtzetting willen we in de eerste plaats ook de duizenden werknemers van ENGIE verdedigen, die zich dagelijks inzetten voor de veiligheid van onze installaties en voor de elektriciteitsbevoorrading van ons land. De teneur van dit artikel doet groot onrecht aan hun vakkennis, hun passie en hun engagement.
Over de vermeende veelheid aan incidenten in onze kerncentrales
In tegenstelling tot vele andere landen heeft België een jarenlange traditie van open communicatie over alles wat gebeurt in de kerncentrales. Elke uitschakeling van een kerncentrale wordt meteen publiek gemaakt. Er worden uitvoerige publieke verklaringen gegeven over technische defecten, ook als er geen sprake is van enige impact op de veiligheid. Helaas maken sommigen gebruik van deze transparantie – waarvan we de wenselijkheid niet in vraag willen stellen – om anderen bang te maken.
De waarheid is dat buitenlandse kerncentrales met evenveel en zeer gelijkaardige anomalieën te maken krijgen, maar dat die niet zoveel persaandacht krijgen. Net zoals in elke industriële installatie kunnen er in kerncentrales ongebruikelijkheden optreden. Daarom beschikt elke kerncentrale over tal van (redundante) veiligheidssystemen, die ervoor zorgen dat de reactor steeds in veilige toestand wordt gehouden.
Deze veiligheidssystemen hebben altijd al feilloos gewerkt en zullen dat ook blijven doen; daar zorgen we elke dag voor. Ook automatische uitschakelingen zijn deel van de normale werking van een kerncentrale. Het Belgische kerncentralepark telt 7 reactoren. In 2017 waren er 5 automatische uitschakelingen in de Belgische kerncentrales.
Over de vermeende onbeschikbaarheid van onze kerncentrales
Doel 1 en 2 liggen stil voor onderhoudswerken in functie van de levensduurverlenging. In het artikel wordt er gesproken over de beschikbaarheid van de kernreactoren. ENGIE Electrabel wijst erop dat in 2017 de Belgische kerncentrales een gebruiksfactor van 77% behaalden. Ter vergelijking, dit zijn de gemiddelde gebruiksfactoren van andere elektriciteitsproductiemiddelen: gas 38%, waterkracht 28%, zonnepanelen 11%, wind onshore 22%, wind offshore 42%.
Over de veiligheid van de “scheurtjescentrales”
De reactorvaten van Doel 3 en Tihange 2 hebben stalen wanden van 20 cm dik. In die wanden zitten geen scheurtjes, maar wel platgedrukte luchtbelletjes. Die zijn er altijd al geweest: ze zijn ontstaan tijdens het fabricageproces van de vaten. Ze zijn even dun als een sigarettenblaadje en variëren in lengte van enkele millimeters tot 1,5 cm. Ze groeien niet, noch in aantal, noch in afmetingen. Hun aanwezigheid heeft geen nadelig effect op de stevigheid van de vaten, ook niet als we ze in de berekeningen zouden samenvoegen tot één luchtbel van 18 cm. Al deze zaken weten we dankzij doorgedreven wetenschappelijk onderzoek. De juistheid van de conclusies van dat onderzoek is nagetrokken en gevalideerd door het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC), dat daarin werd bijgestaan door toonaangevende internationale experts van prestigieuze onafhankelijke onderzoeksinstellingen. Buitenlandse veiligheidsautoriteiten, ook in onze buurlanden, bevestigen dat ze geen enkele reden hebben om te twijfelen aan het oordeel van het FANC. De (weinige) wetenschappers die de conclusies van het onderzoek toch in twijfel trekken, zijn onvoldoende op de hoogte en/of beschikken niet altijd over de vereiste expertise. ENGIE Electrabel staat altijd ter beschikking om hen de nodige informatie te verstrekken.
Over de vermeende ouderdom van onze kerncentrales
Een kerncentrale is een industriële installatie die geen maximale levensduur heeft. In 2003 heeft de Belgische regering beslist dat de centrales 40 jaar uitgebaat mogen worden. Deze wet werd in 2013 aangepast voor Tihange 1 en in 2015 voor Doel 1 & 2; deze eenheden mogen 10 jaar langer uitgebaat worden. In Borssele, Nederland, aan de Belgische grens, werd in 2013 beslist om de kerncentrale met 20 jaar te verlengen. In de Verenigde Staten zijn er centrales die worden uitgebaat tot de leeftijd van 60 jaar.
Een groot deel van alle kerncentrales wereldwijd is tussen de 30 en 40 jaar oud, en tal van kerncentrales zijn de leeftijdsgrens van 40 jaar al voorbij. De kerncentrales Tihange 1 en Doel 1 en 2, die in gebruik werden genomen in 1975, zijn dus helemaal niet uitzonderlijk oud. Om hun goede werking te verzekeren, investeert ENGIE Electrabel 600 miljoen euro in Tihange en 700 miljoen euro in Doel voor de vernieuwing van tal van componenten en verbeteringen aan het ontwerp. Het is voor de uitvoering van al die vernieuwingswerken dat Doel 1 en 2 deze en volgende zomer enkele maanden stilliggen. De nucleaire veiligheid blijft onze eerste prioriteit en primeert altijd boven eventuele financiële of economische overwegingen.
Over de bescherming van onze kerncentrales tegen terrorisme
Na het ongeval in Fukushima werden alle Europese kerncentrales onderworpen aan weerstandstesten, die hun bescherming tegen extreme natuurrampen zoals overstromingen, aardbevingen, etc. moesten evalueren. In België besliste het FANC om de reikwijdte van de weerstand uit te breiden naar extreme gebeurtenissen van menselijke oorsprong – lees: explosies, terroristische aanvallen, cyberaanvallen. Uit die testen is gebleken dat onze Belgische installaties tot de best presterende van Europa behoren en voldoende robuust zijn om aan extreme situaties te weerstaan.
Dat hebben we onder andere te danken aan het dubbele omhulsel van onze reactorgebouwen en het bunkergebouw rond onze tweedelijnsveiligheidssystemen – beide concepten zijn nagenoeg uniek in de wereld. Sindsdien heeft de klok niet stilgestaan: de maatschappelijke context evolueert voortdurend, en zo ook de beveiliging van onze kerncentrales. Het doel blijft altijd hetzelfde: ervoor zorgen dat onze kerncentrales beschermd zijn tegen kwaadwillige acties, zowel van binnenuit als van buitenaf. Elk jaar investeert ENGIE Electrabel per nucleaire site ongeveer 100 miljoen euro om de veiligheid van de kerncentrales verder te verbeteren. Elke 10 jaar worden de kerncentrales geëvalueerd op basis van een Veiligheidsrapport. Een goedkeuring door verschillende instanties zoals het FANC en Bel V is nodig om de centrale verder te kunnen blijven uitbaten.
Over de vermeende pogingen van ENGIE om zich te ontdoen van haar nucleaire activiteiten
Eerder dit jaar droeg NV Electrabel haar participatie in Electrabel France over aan ENGIE SA. Aangezien dit is gerealiseerd door middel van een uitkering van een dividend in natura, is er geen sprake van insolvabiliteit van Electrabel, waarvan het eigen vermogen wordt gewaardeerd aan meer dan 32 miljard euro in de rekeningen van ENGIE SA van eind 2017. De Groep heeft altijd aan haar verplichtingen voldaan om de kosten van de ontmanteling en het beheer van de stroomafwaartse kerncyclus te dekken, en zal dat ook blijven doen. Electrabel zal altijd handelen conform de Belgische wetgeving.
Over de gebrekkige veiligheidscultuur in Tihange
Het klopt dat ENGIE Electrabel enkele jaren geleden op de vingers is getikt door het FANC omwille van een verzwakte veiligheidscultuur in de kerncentrale van Tihange. Het bedrijf heeft daaruit de nodige lessen getrokken en doet grondige inspanningen om dit probleem bij de wortel aan te pakken, onder toezicht van het FANC. Er werd een actieplan opgesteld, dat in september 2017 in het Parlement als positief werd beoordeeld door het FANC “wegens reëel engagement van het topkader en betere bewustmaking van het rigoureus respect voor de regels; ook de agenten treden proactief op en stellen verbeteringsacties voor.”
Over de locatie van kerncentrales nabij landsgrenzen
Het klopt dat veel kerncentrales zich dichtbij nationale landsgrenzen bevinden. De reden daarvoor is simpel: een kerncentrale maakt gebruik van rivier- of zeewater voor zijn koeling. Rivieren en zeeën vormen een natuurlijke grens en markeren daardoor ook vaak historische landsgrenzen. De bewering van Jean-Marc Nollet dat kerncentrales vaak bij landsgrenzen liggen omdat eventuele problemen dan enkel het buurland treffen, is dus nonsens.
Conclusie
Kernenergie is een onderwerp waarover de meningen verdeeld zijn. ENGIE Electrabel wil geen enkele vraag onbeantwoord laten en doet grondige inspanningen om de nodige informatie te verschaffen, in alle transparantie, onder andere via de sociale media. De brochure ‘50 vragen en antwoorden over kernenergie en onze kerncentrales’ is beschikbaar op de website. ENGIE Electrabel roept op tot een sereen en rationeel debat. De 7 Belgische eenheden zijn robuust en voldoen aan alle veiligheidseisen. Ze worden voortdurend onderhouden om een aanzienlijke bijdrage te leveren aan de bevoorradingszekerheid en de CO₂-doelstellingen van het land.
